Eerste treffers tijdens onderzoek ‘blindgangers’ voor kust Wijk aan Zee

Op het tracé voor de zeekabels van TenneT zijn vorige week tijdens het bodemonderzoek ter voorbereiding van het leggen van de kabels twee granaten uit WOII gevonden. De ruim 70 jaar oude explosieven werden door een duiker van het onderzoeksteam geïdentificeerd op een diepte van tien meter onder het wateroppervlak. In de komende maanden worden zo’n 170 targets door het team nader onderzocht. Vorig jaar werd het strand ter hoogte van Noorderbad (gemeente Heemskerk) onderzocht.

Het schip waarmee voor de kust wordt gezocht naar niet-gesprongen explosieven (NGE’s). Foto: TenneT

In één keer
“Afhankelijk van wat we verder nog tegenkomen, zal de marine na het onderzoek alle vondsten in één keer ruimen”, zo laat projectleider Thijs den Hamer namens TenneT weten. Deze week is de tweede fase van het onderzoek naar de niet-gesprongen explosieven (NGE’s) op zee van start gegaan. Op het tracé komen straks de zeekabels te liggen waarmee de groene stroom van de windparken Hollandse Kust (noord) en (west Alpha) aan land wordt gebracht.

170 targets
Tijdens de eerste fase van het onderzoek is met onder andere magnetische sensoren een lijnenpatroon gevaren. Daarmee zijn binnen het gebied vanaf het strand tot aan de platforms ongeveer 6.500 ‘objecten’ in kaart gebracht. Nadere studie resulteerde in een lijst met 170 targets op zee, die ‘visueel geïnspecteerd’ worden.

Voorbeeld van kaart die gemaakt wordt om overzicht van de targets te krijgen in niet gesprongen explosieven

Op afstand
Voor het ondiepe deel tot zo’n tien meter waterdiepte wordt de inspectie uitgevoerd door gespecialiseerde duikers. Zij werken vanaf het ondersteuningsschip RAM dat de komende maanden bij Wijk aan Zee voor de kust ligt. Soms relatief dicht bij de kust en op andere momenten verder weg. “Omwille van de veiligheid van de duikers en ook de omgeving – want het blijft een onderzoek naar explosieven – zetten we aanvullend een kleine boot in om eventuele nieuwsgierige badgasten op veilige afstand te houden.”

Metaaldetector
Als de RAM naar de positie van een target is gevaren, verankert het schip zich met behulp van een lange paal en/of ankers vast op die plek. Na alle checks daalt de duiker met een metaaldetector af naar de zeebodem en zwemt daar volgens een steeds groter wordend cirkelpatroon totdat de metaaldetector een signaal afgeeft. In 99 procent van de gevallen gaat het dan om het beoogde object uit het vooronderzoek.

‘Deze granaat is een eind uit de kust op een diepte van zo’n tien meter gevonden en daarom geen acuut veiligheidsrisico voor de omgeving. Anders wordt dat natuurlijk als we een grote vliegtuigbom vinden. Dan stuurt de marine daar gelijk een mijnenveger op af.’

Identificatie
Met behulp van een pomp die aan boord van het schip staat, kan de duiker tot twee meter diep in de zeebodem zoeken naar het object. Als het voorwerp is vrijgemaakt kan worden vastgesteld of het daadwerkelijk om een niet-gesprongen explosief gaat. Als dat het geval is wordt als eerste de kustwacht ingelicht. De duiker plaatst dan onder water een gewicht met een metalen reflector en laat het explosief verder met rust. Aansluitend gaat het team op zoek naar het volgende target.

ALARP
Volgens Den Hamer ligt ongeveer een kwart van de objecten in het onderzoeksgebied tot een diepte van tien meter. “In dieper water kunnen we een robotvoertuig inzetten, waarmee we in principe 24 uur per dag efficiënt kunnen doorwerken.” Eerder dit jaar kreeg het strand bij Heemskerk, waar de zeekabels straks aanlanden, het certificaat ALARP. Dat betekent dat het aantreffen van NGE's ‘onwaarschijnlijk is’. Voor het tracé op zee wordt dat uiterlijk op 1 november 2021.

Markeren en melden
De granaten die vorige week, kort na de start van het onderzoek, werden aangetroffen zijn onder water ‘gemarkeerd’ en gemeld bij de kustwacht. In een later stadium worden deze zoals aangegeven door de marine geruimd. Den Hamer: “Onder een waterpakket van 10 meter vormen deze granaten op een eind uit de kust geen groot veiligheidsrisico voor de omgeving. Anders wordt dat natuurlijk als we een grote vliegtuigbom vinden. Dan stuurt de marine daar zo snel mogelijk een mijnenveger op af.”